VİTAMİN MİNERAL EKSİKLİKLERİNE DİKKAT!

Sağlıklı beslenmek, temiz gıdaya ulaşmak gün geçtikçe zorlaşıyor. Hava ve toprak kirliliği, toprak kalitesindeki azalma, hatta ekonomik nedenler… Yetersiz ve dengesiz beslenme birçok sağlık sorununa yol açarken mikro besin öğesi yetersizliği görülme sıklığı da artıyor. En sık görülen vitamin-mineral eksiklikleri ise D vitamini, demir, magnezyum, çinko, B12 vitamini ve folik asit.

BU BELİRTİLERE DİKKAT!

1. Görme problemleri: Görme problemlerinin yaşanması vücudunuzda A vitamini eksikliğini işaret edebilir. A vitamini normal ve gece görmede destek sağlayan bir vitamin türüdür. A vitamini eksikliğinde gözde kseroftalmi; yani göz akı ve kormeanın parlaklığını kaybederek kuruması ve gece körlüğü gibi problemler ortaya çıkabilir.
2. Uzun süreli yorgunluk: Vücutta uzun süreli yorgunluk, zihin bulanıklığı ve fiziksel koordinasyon bozukluğu hissedilmesi, B1 vitamini eksikliğini ifade edebilir. B1 vitamini özellikle beynin enerji üretimi için gerekli bir vitamindir.
3. Dil ve deride çatlaklar: Bazı deri hastalıkları ve sinir sistemi bozuklukları B6 vitamini eksikliğinden kaynaklanabilir. Özellikle dudak ve dil çatlaması ya da egzama gibi belirtiler, vücutta B6 vitamini eksikliğini işaret edebilir. Eksikliğinde hücre yenilenmesi yavaşlar ve egzama, iltihaplanma gibi deri problemleri görülebilir.
4. Kansızlık: Kansızlık kimi zaman vitamin eksikliğinin bir işareti olabilir. Folik asit B vitamini ailesinin bir üyesidir. Folat ya da B9 vitamini olarak bilinir. B9 vitaminin eksikliği, vücutta kansızlık oluşmasına yol açan bir sebeptir. DNA sentezi ve hücre bölünmesi süreçlerinde önemli bir yere sahip vitamin türüdür.
5. Zihinsel yorgunluk: Uzun süreli olarak yaşanan zihinsel yorgunluk, B12 vitamini eksikliği işaret edebilmektedir. B12 vitamin eksikliği zihinsel performansı etkileyen bir durumdur. Zihinsel yorgunluk zamanla entelektüel becerilerin de yavaşlamasına yol açar. Eğer kişinin uzun süreli olarak unutkanlık, hafıza kaybı, konsantre olamama gibi problemleri varsa mutlaka B12 vitamini açısından incelenmesi gerekir.
6. Ciltte kolayca oluşan çürük ve morarmalar: Vücutta kolayca morlukların oluşması ya da ciltte kırmızı-mavi renkte morarmalar ve noktaların görülmesi C vitamini eksikliğini ifade edebilir. Çünkü C vitamini eksikliği ile vücut kolajen yapamaz hale gelmektedir. Kolajen üretilememesi de vücutta çeşitli dokuların yıkılmaya başlamasına ve doku tamirinin sekteye uğramasına neden olabilir.
7. Kemik ağrıları: Vücutta D vitamini eksikliği kendini kemik ağrısı, kemik erimesi olarak gösterebilmektedir. Eksiklik sonucu oluşan kemik ağrıları, tüm vücut genelinde hissedilebilmektedir. Bu ağrılara zamanla halsizlik de eşlik edebilir.
8. Kas kaybı: Kaslarda oluşan zayıflık ve güçsüzlük E vitamini eksikliğinden kaynaklanabilmektedir. E vitamini eksikliği kaslarda zamanla zayıflamaya yol açabilmektedir. Kas kütlesi kaybı, kas güçsüzlüğü ve buna bağlı denge problemleri ile karşı karşıya kalınabilmektedir.
9. Aşırı kanamalar: Vücutta meydana gelen aşırı kanamalar K vitamini eksikliğinden kaynaklanabilmektedir. Regl kanamalarının uzun sürmesi, sebepsiz yere diş eti ve burun kanamalarının oluşması, idrarda ya da dışkıda kan görülmesi, K vitamini eksikliğini de işaret edebilmektedir.
10. Cansız tırnak ve saçlar: Saç ve tırnak bölgelerinde yaşanan problemler, H vitamini diğer adıyla biotin ya da B7 vitamini eksikliğini işaret edebilir. Saçlarda kepeklenme, dökülme, cansızlık, kırılmalar; tırnaklarda çabuk kırılma, yumuşama, beyaz lekeler ve yavaş uzama gibi belirtilere dikkat etmek gerekir.

DEMİR EKSİKLİĞİ

Demir vücutta hemoglobin adlı proteininin yapımında bulunur. Hemoglobin ise kaslara ve dokulara oksijen iletilmesinde rol alır. Demir eksikliği olduğunda yorgunluk ve halsizlik ortaya çıkar.Yetersiz beslenme, Demir yönünden zengin et, yumurta gibi besinlerin alınmadığı diyetler, Adet kanamalarının şiddetli olması, Mide ülseri, hemoroid gibi nedenlerle aşırı kan kayıplarının olması, Çölyak gibi hastalıklar nedeniyle vücuda alınan demirin emiliminin bozulması, Çay, kahve, kola gibi kafeinli içeceklerin yemeklerle birlikte tüketilmesi (demir emilimini bozar).

Ne yapmalı?

Demir eksikliğinin hangi nedenle ortaya çıktığı tespit edilmeli ve altta yatan nedene yönelik tedavi yapılmalı. Eksiklik beslenme yetersizliğiyle ortaya çıkıyorsa diyete demir içeren besinler eklenir. Kırmızı et, karaciğer, kurubaklagil gibi gıdalar önerilir. Yemeklerden hemen sonra çay, kahve tüketilmemesi söylenir. Diyetteki değişiklik yeterli değilse hastaya demir ilacı tedavisi başlanır. Demir ilaçları doktor önerisi dışında kullanılmamalı çünkü pankreas, karaciğer, kalp gibi organlarda birikerek hasara yol açabilir.

FOLİK ASİT EKSİKLİĞİ

Folik asit, vücutta birçok önemli işlevi olan suda çözünür bir B vitamini türevidir. Çoğunlukla baklagillerde, yumurtada, yeşil yapraklı sebzelerde bulunur. DNA ve RNA üretimi için gerekli olmakla birlikte kırmızı kan hücrelerinin üretiminde önemli rol oynar. Eksikliğinde kansızlık görülür ve yorgunluğa yol açar. SIK ALKOL TÜKETIYORSANIZ DIKKAT Aşırı alkol alımı, sebze ve meyveleri aşırı pişirerek tüketmek, yeterince taze meyve sebze içermeyen diyetle beslenmek folik asit eksikliğine neden olur. Folik asit eksikliği ağızdan tabletler ya da iğnelerle yerine konulabilir. Yeşil yapraklı sebzeler, kurubaklagiller, pancar, kuşkonmaz, yumurta ve muz folik asitten zengindir.

B12 VİTAMİNİ EKSIKLİĞİ

B12 vitamini DNA yapımında rol alan bir vitamindir. Eksikliğinde kafa karışıklığı, çabuk unutma, uyuşma, karıncalanma gibi belirtilerin yanında en başta yorgunluğa sebep olur. B12 çoğunlukla hayvansal gıdalardan alındığı için vegan diyeti uygulayanlar özellikle risk altındadır.

Yaşla birlikte B12 emilimi ve vücutta depolanma yeteneği azalır. 65 yaş üstü kişilerde B12 depresyon riskini artırır.

Karaciğer, dalak gibi sakatatlar, midye, istiridye, karides gibi kabuklu deniz ürünleri, uskumru ve ton balığı, süt, yoğurt, peynir, yumurta en zengin B12 kaynaklarıdır. B12 kan seviyesi düşük kişilerde eksiklik, iğne ya da haplarla tedavi edilir.

VİTAMİN D EKSİKLİĞİ

D vitamini yağda çözünebilen ve vücutta depolanan bir vitamindir. Kemik metabolizması için alınması gerekir ve vücudun bağışıklığında rol oynar. En önemli kaynağı artık hepimizin bildiği üzere güneş ışınlarıdır. Bitkisel ve hayvansal gıdalardan da bir miktar sağlanabilir. Ülkemiz güneşi bol bir ülke olmasına rağmen D vitamini eksikliği sık görülür. D vitamini eksikliği olanlarda yorgunluk, halsizlik ve kas ağrıları önemli belirtilerden.

Kimler risk altında?

Açık tenliler, Kapalı ortamda çalışanlar, Yaşlılar Kapalı giysiler giyenler, Hamile ve emzirenler, Karaciğer ve böbrek, hastalığı olanlar, Güneş ışınlarından korunmak için yüksek faktörlü güneş koruyucu krem kullananlar D vitamini eksikliği açısından risk grubundandır.

D vitamini eksikliğinden korunmak için her gün saat 11,00-15.00 arasında güneş kremi sürmeden en azından 2 kolunuzun güneş görmesini sağlayın. Pencere ya da cam arkasından güneşlenmek D vitamini üretimini engeller, unutmayın. D vitamini kan sevilerinde düşükse mutlaka takviye edilmeli.

POTASYUM VE SODYUM EKSİKLİĞİ

Sodyum ve potasyum vücudumuzun temel mineralleridir. Herhangi bir nedene bağlı olarak potasyum veya sodyum eksikliği olduğunda vücutta yorgunluk, halsizlik ve kas ağrıları olabilir. Ayrıca kol ve bacaklar başta olmak üzere vücudun farklı bölgelerinde kramplar ortaya çıkar. Potasyum eksikliği yetersiz beslenme, yoğun egzersiz, terleme, az su tüketimi ve idrar söktürücü ilaçlar nedeniyle görülebilir. Patates, muz, fındık, badem, ceviz gibi çiğ kuruyemişler potasyumdan zengindir. Sodyum eksikliği ise yetersiz tuz alımı, tuz almadan fazla miktarda su tüketilmesi, böbrek hastalıkları, kusma ve terlemeyle vücuttan tuz kaybedilmesi gibi nedenlerle ortaya çıkar. En önemli kaynağı sofra tuzudur. Deniz ürünleri, biber, kereviz, havuç ve fıstık, fındık, ceviz sodyumdan zengin gıdalardır.

MAGNEZYUM EKSİKLİĞİ

Magnezyum hücrede enerji üretiminde rol alan önemli bir mineraldir. Magnezyum eksikliğinde enerji üretiminde aksamalar olur. Bu durum yorgunluğa ve kas ağrılarına sebebiyet verir. Şiddetli magnezyum eksikliğinde kas krampları, uyuşma, dikkatte azalma gibi belirtiler de ortaya çıkar. Fazla terleyen, idrar söktürücü ilaç kullananlarda magnezyum atılımı daha fazla olur. Yaşın ilerlemesiyle magnezyum emilimi azalır. Besinlerle yeterli alınmazsa vücut kemiklerde depolanmış magnezyumu kullanmaya başlar. Diyabet, alkolizm, kolit, çölyak gibi hastalıklarda magnezyum eksikliği sık görülür. Eksikliği dışarıdan takviyelerle yerine konulmalı. Koyu yeşil sebzeler, tahıl ürünleri, badem, fındık, fıstık, ceviz, hurma, soğan, domates, kakao, muz, kereviz ve pırasa magnezyumdan zengindir.